اسفند ۱۴۰۳ | دبستان پسرانۀ مفید (منطقۀ ۲ تهران، مرزداران)
در دبستان‌های مفید، بازارچه‌های دانش‌آموزی فرصتی هستند برای تمرین مسئولیت‌پذیری، تقویت مهارت‌های ارتباطی و آشنایی با مفاهیم پایه‌ای سواد مالی.
در پایۀ اول دبستان مفید منطقۀ ۲ (مرزداران)، این برنامه با طراحی ساده‌تر و ساختارمندتری اجرا شد تا متناسب با سطح سنی دانش‌آموزان، تجربه‌ای واقعی و قابل‌درک برای آن‌ها فراهم شود.
انتخاب موضوع و آماده‌سازی
موضوع بازارچۀ پایۀ اول، «خوراکی‌های سالم» بود. برای تمرکز بیشتر، دانش‌آموزان تنها مجاز به فروش خوراکی‌هایی بودند که امکان آماده‌سازی آن‌ها با کمک خانواده وجود داشت.
فرایند انتخاب و طراحی محصول، در سه مرحله و با استفاده از کاربرگ‌های ساده انجام شد. در مرحلۀ نخست، دانش‌آموزان از میان دسته‌بندی مشخصی شامل غذا، دسر یا نوشیدنی، خوراکی مورد نظر خود را انتخاب کردند تا هم انتخاب‌ها هدفمند باشد و هم از سردرگمی جلوگیری شود.
در مرحلۀ دوم، مواد اولیه و ترکیب خوراکی انتخاب‌شده را ثبت کردند تا به‌صورت ساده با اجزای تشکیل‌دهندهٔ محصول و شیوهٔ نوشتن ساختارمند آشنا شوند.
در مرحلۀ سوم، با کمک خانواده، هزینهٔ تهیه و قیمت پیشنهادی فروش را مشخص کردند. این مرحله، تمرینی ابتدایی برای درک مفاهیم سود، هزینه و قیمت‌گذاری بود.
در این بخش، پیشنهاد شد که سود تقریبی بین ۲۵ تا ۳۰ درصد در نظر گرفته شود. مربیان در هر مرحله، روند قیمت‌گذاری را بررسی و اصلاح می‌کردند تا قیمت‌ها متعادل باقی بماند.
در نهایت، اطلاعات این سه مرحله به‌صورت تصویری در قالب بروشوری جمع‌بندی شد و در روز بازارچه کنار هر غرفه نصب شد تا هم خریداران با فرایند کار آشنا شوند و هم دانش‌آموزان حس مالکیت بیشتری نسبت به کار خود داشته باشند.
اطلاع‌رسانی و تبلیغات
در راستای تقویت مهارت نوشتن و سوادآموزی، پوسترهایی طراحی شد که بخش‌هایی مانند زمان، مکان و شعار تبلیغاتی بازارچه، توسط دانش‌آموزان تکمیل می‌شد. این پوسترها سپس با مشارکت خود آن‌ها در راهروهای مدرسه نصب شد، تا فرصتی برای نوشتن کاربردی و مشارکت در اطلاع‌رسانی رسمی مدرسه ایجاد شود.
همچنین دعوت‌نامه‌هایی نیمه‌آماده برای پایه‌های دیگر طراحی شد. دانش‌آموزان با مراجعه به پایه‌های بالاتر، نام کلاس‌ها را یادداشت کردند و پس از آن، متن دعوت‌نامه‌ها را کامل کردند. این فرایند بهانه‌ای برای تمرین پرس‌وجو، ارتباط‌گیری و نوشتن رسمی بود.
در کنار این فعالیت‌ها، ویدیویی کوتاه با حضور چند دانش‌آموز تهیه شد. متن ویدیو از پیش نوشته شده بود و پس از کسب اجازه از خانواده‌ها، این ویدیو در کانال اولیا و گروه همکاران مدرسه منتشر شد. این اقدام در جهت تقویت حس مشارکت دانش‌آموزان و اطلاع‌رسانی مؤثرتر انجام شد.
اجرای بازارچه
بازارچه در فضای راهروی مدرسه برگزار شد. میز و صندلی‌ها با چیدمانی ساده چیده شد و هر دانش‌آموز با همراهی یکی از اعضای خانواده یا یک فرد بزرگ‌تر در غرفهٔ خود مستقر شد. این همراهی با هدف پشتیبانی، ایجاد حس امنیت بیشتر و تقویت اعتمادبه‌نفس در فرایند فروش انجام شد.
دانش‌آموزان در تمام مراحل، فرم معرفی محصول تا دریافت پول و پاسخ به مشتریان—نقش فعال داشتند. در طول برنامه، سایر پایه‌ها نیز در زمان‌هایی مشخص یا در زنگ‌های تفریح از غرفه‌ها بازدید کردند. این تعامل، فضای واقعی‌تری برای تجربه خرید و ارتباط میان‌پایه‌ای ایجاد کرد.
نکات تکمیلی و بازخوردها
بیش از ۹۰٪ محصولات بازارچه خوراکی بودند. برخی دانش‌آموزان با هماهنگی قبلی، یک محصول متفاوت نیز همراه داشتند.
برای اینکه خرید دانش‌آموزان کنترل‌شده باشد، سقفی برای مقدار پول همراه آن‌ها در نظر گرفته شد (در دورۀ اول، ۳۰۰ هزار تومان). این کار با هدف آموزش مدیریت هزینه و تجربهٔ خرید متعادل انجام شد
در پایه‌های بالاتر، مفاهیم جدیدتری به برنامه اضافه شد؛ مانند اجارهٔ غرفه، استفاده از بن خرید یا تخفیف و حمایت از دانش‌آموزانی که امکان خرید نداشتند. این موارد به‌منظور آشنایی تدریجی دانش‌آموزان با مفاهیم گسترده‌تری از اقتصاد خرد و مشارکت اجتماعی طراحی شده بود.
بازخوردهای دریافتی از خانواده‌ها بسیار مثبت بود. بسیاری از والدین از روند مرحله‌ای، مشارکت کودکان در آماده‌سازی، و شفاف بودن فرآیندها ابراز رضایت کردند.